Konuşma dili, iletişimin en etkin araçlarından biridir. Bu aracın doğru kullanımı, iletişimin de daha verimli olmasını sağlayacaktır.
Konuşma sırasında sadece hangi sözcüklerin kullanıldığı değil, bunların sıralaması, birbirine bağlanma şekli ve tonlamaları da önem taşır. Aynı sözcüklere, farklı sıralama ve tonlamalar kullanarak birbirinden çok farklı anlamlar yüklemek mümkün olur.
Örneğin “Oku da baban gibi, eşek olma!” ve “Oku da, baban gibi eşek olma!” cümlelerinde aynı sözcükler, aynı sırayla kullanıldıkları halde; sadece virgülün -yani duraklamanın- yerinin değişmesiyle vurgular değişmekte ve birbirinden çok farklı anlamlar ortaya çıkmaktadır.
Sözlü iletişimle ilgili en önemli konulardan biri de, karşımızdaki kişinin tepkisel davranışlarının farkında olmaktır. Eğer kurduğumuz cümleler, karşımızdaki kişiyi suçlayıcı bir ifade taşırsa, o kişi otomatik olarak savunmaya geçecek, büyük olasılıkla söylediklerimizin önemli bir kısmını dinlemeyecek ve anlamayacaktır. Dil kalıpları, işte bu gibi durumlara düşmemek; hatta tam tersine, karşımızdakini incitmeden, savunmaya geçmeye zorlamadan onu da bizim gibi düşünmeye yönlendirmenin, ikna etmenin yollarını göstermektedir.
Milton Erickson’un çalışmalarından derlenen dil kalıpları, ikna sanatının en önemli araçlarının arasına girmiştir. Dil kalıpları listesinde elliden fazla öge bulunmaktadır. Sayı fazla olduğu için, bazı girişimciler bu kalıpları iskambil kartlarına işleyerek, kolayca taşınabilmesini ve kullanılabilmesini sağlamıştır. Bu tip kartlar “Zebu Kartları” olarak isimlendirilmektedir.
Biz de bu sayfalarda dil kalıpları konusunu zamana yayarak, her birini ayrı ayrı değerlendirecek ve yaşayan örneklerle zenginleştirerek ele almaya çalışacağız. Amacımız, dil kalıplarının, İngilizce asıllarından tercüme edilerek aktarılması değil, bu kalıpların yaşayan Türkçe’deki gerçek karşılıklarının ele alınmasıdır. Bu nedenle, yazılarımız sadece bir bilgi aktarımı şeklinde kalmak yerine, ilgili konuları ortak aklın süzgecinden geçirebilmek için düzeyli bir tartışma açmaya yönelik olacaktır.
Türkçemiz, sağlam bir yapıya sahip, esnek bir dildir. Onu gerçek değeri ve gücüyle kullanabilmek için, titiz ve kapsamlı bir çalışmaya gerek var. Bu nedenle tüm bilgileri bir arada işlemektense, zamana yaymanın, okuyucunun bu çalışmaları özümsemesi açısından daha yararlı olacağına inanıyorum.
Güzel ve etkili konuşmak, karşımızdakini kolayca ikna etmek sizin de ilginizi çekiyorsa, www.axtelsoft.com adresinden bizi izlemeye devam edin.
Ahmet Aksoy
